Akciğer Kanseri

Akciğer kanseri en yaygın görülen solid organ tümörlerinden biridir ve dünyada kanserle ilişkili ölümlerin başlıca sebebidir. Her yıl yaklaşık 2,2 milyondan fazla kişi akciğer kanseri tanısı almaktadır.. Akciğer kanseri, %18 ile kanser ile ilişkili ölümlerinen sık nedeni olmaya devam etmektedir ve 5 ölümün 1'inden sorumludur.

Akciğerlerde kanser, anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Akciğer kanseri sıklıkla bir akciğerde tek odaktan gelişmeye başlamakla birlikte, aynı zamanda birden fazla odaktan gelişim de söz konusu olabilir. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Akciğer kanserinin en sık metastaz yaptığı yerler; lenf nodülleri, karaciğer, santral sinir sistemi (beyin), kemik ve adrenal salgı bezleridir. Akciğer kanseri aynı zamanda farklı loblara ya da karşı akciğere de metastaz yapabilir.

Temel olarak küçük hücreli ve küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri olarak iki grupta sınıflandırılır. En sık görülen semptomları daha çok ileri ve metastatik evrede kanlı öksürük, kilo kaybı, nefes darlığı yorgunluk ve göğüs ağrısıdır.

• Sigara

• Mesleki maruziyet (asbest teması vb)

• Radyasyon teması öyküsü

• Genetik yatkınlık

• Beslenme

• Geçirilmiş akciğer hastalıkları

Erkeklerdeki akciğer kanseri mortalitesinin %80-90’ının, kadınlardakinin ise %75-80’inin sigara kullanımına bağlı olduğu hesaplanmaktadır. 20 paket/yıl sigara içimi ile akciğer kanserine bağlı ölüm riski erkeklerde 20-60 kat, kadınlarda 14-20 kat artırdığı görülmektedir. Sigara içmeye 15 yaşından önce başlanması, riski iki katına çıkarır. Günde içilen sigara sayısı, riskte lineer bir artışa yol açar; içme süresinin uzaması, riskte eksponansiyel bir artışa yol açar.

Akciğer kanseri hastalarının yaklaşık %85'i başlangıçta bölgesel veya metastatik hastalıkla başvurur. Hastalık türüne göre 5 yıllık sağkalım süreleri incelendiğinde akciğer kanseri erken (lokalize) evrede teşhis edilebildiğinde %65, bölgesel evrede %37 ve uzak (metastatik) evrede ise yalnızca %9 kadardır. Bu nedenle akciğer kanserinde erken tanı son derece kritik öneme sahiptir. 

Akciğer kanserindeki süreç, herhangi bir şikayet ile göğüs hastalıkları uzmanına başvuru ile başlayıp hasta yolculuğu içinde radyoloji, patoloji, göğüs cerrahisi, medikal onkoloji ve radyasyon onkolojisi gibi birçok tıp branşının multidisipliner çalışmasını gerektirmektedir.

Tanıda görüntüleme için öncelikli olarak akciğer grafisi (röntgen) gibi yöntemlere başvurulurken, daha detaylı görüntüleme ve evreleme süreçleri için Bilgisayarlı Tomografi (BT), MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) ve PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) gibi görüntüleme tekniklerine başvurulur. Burada tümörün büyüklüğü, lenf nodu tutulumu ve diğer organlarda metastaz olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır. 

Histolojik alt tiplendirme için tümör biyopsisi alınması ve kesin tanının belirlenmesi kritik bir süreçtir. Alınan biyopsi örneği sayesinde, patoloji uzmanları mikroskop altında hücrelerin şekilleri ve özel boyalar ile hücrelerin boyanma görüntüleri sayesinde alt tiplendirmeyi yapmaktadırlar. Bu histopatolojik tanı, tedavi sürecinin belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.

Son yıllarda hedefe yönelik tedavilerin geliştirilmesi ile histopatolojik tanının ardından, moleküler tanı yöntemlerinin kullanılması büyük önem kazanmıştır.

Akciğer kanseri tedavisinde; cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, immunoterapi, hedefe yönelik ilaç tedavisi ve/veya palyatif tedavi tek başına veya kombinasyon şeklinde uygulanabilir. Hangi tedavinin uygulanacağını etkileyen faktörler: Hastalığın evresi, hastanın performans durumu, tümörün histopatolojik tipi, mutasyon ve biyobelirteç analizidir.

Akciğer kanseri, içinde bulunduğumuz yüzyılın başlangıcında nadir bir hastalık iken, günümüzde tüm dünyada en çok ölüme yol açan kanser tipi haline gelmiştir.

Roche Türkiye olarak Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı için 2018-2020 yıllarında “Bak Ciğerim, Akciğerim” sloganıyla akciğer kanseri risk faktörleri ve belirtilerine dikkat çekmek amacıyla üç farklı film hazırlayarak toplumumuzdaki akciğer kanseri bilincini artırmaya yönelik bir farkındalık kampanyası hayata geçirdik. 

2021 yılında Kansersiz Yaşam Derneği ile birlikte "Senin Hikayen Farklı" diyerek her akciğer kanserinin benzersiz olduğuna dikkat çekerken 2022 yılında Türk Akciğer Kanseri Derneği ile iş birliğinde “Akciğer Kanserinde Yeni Hikayeler Yazmaya Var Mısın?" sloganı ile erken tanı ve tedavinin öneminin altını çizdik. 

Tüm kampanya filmlerine Roche Türkiye YouTube hesabından veya yasamicin.com adresinden ulaşabilirsiniz.

Referanslar

1. Estimated Incidence, Mortality and Prevalence Worldwide in 2012. International Agency for Research on Cancer. Available from: http://globocan.iarc.fr/Pages/fact_sheets_cancer.aspx. Son erişim: Temmuz 2023

2. What is Non-Small Cell Lung Cancer? American Cancer Society. Available from: https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/about/what-is-non-small-cell-lung-cancer.html. Son erişim: Ağustos 2023

3. Li Q et al. Neoplasma 2016; 63(3): 342-350. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26925794. Son erişim: Ağustos 2023.

4. World Cancer Report 2008. World Health Organization. Available from: http://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/wcr/2008/wcr_2008.pdf. Last accessed April 2018. [Calculation: 960,000 (new cases per year in men) + 390,000 (new cases per year in women) = 1,350,000 (new cases per year) /1,350,000/100 = 13,500 (1% of cases diagnosed each year) / 13,500 * 20 = 270,000 (new cases per year not linked to smoking)]

5. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (December 2001). "State-specific prevalence of current cigarette smoking among adults, and policies and attitudes about secondhand smoke—United States, 2000". Morbidity and Mortality Weekly Report (Atlanta, Georgia: CDC) 50 (49): 1101–1106.

6. 3EpiCast report: NSCLC Epidemiology Forecast to 2025. GlobalData. 2016.

7. Taylor, R; Najafi F; Dobson A (October 2007). "Meta-analysis of studies of passive smoking and lung cancer: effects of study type and continent". International Journal of Epidemiology 36 (5): 1048–1059.

8. Schick, S; Glantz S (December 2005). "Philip Morris toxicological experiments with fresh sidestream smoke: more toxic than mainstream smoke". Tobacco Control 14 (6): 396–404.

9. O'Reilly, KM; Mclaughlin AM; Beckett WS; Sime PJ (March 2007). "Asbestos-related lung disease". American Family Physician 75 (5): 683–688.

10. Tobias, J; Hochhauser D (2010). "Chapter 12". Cancer and its Management (6th ed.). Wiley-Blackwell. p. 199.

11. Davies, RJO; Lee YCG (2010). "18.19.3". Oxford Textbook Medicine (5th ed.). OUP Oxford.

12. What's the difference? Small cell and non-small cell lung cancer. Cancer Treatment Centers of America. Available from: https://www.cancercenter.com/discussions/blog/whats-the-difference-small-cell-and-non-small-cell-lung-cancer/. Last accessed May 2018

13. Miller, WT (2008). Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders (4th ed.). McGraw-Hill. p. 486.Lu C, Onn A, Vaporciyan AA, et al. (2010). "78: Cancer of the Lung". Holland-Frei Cancer Medicine (8th ed.). People's Medical Publishing House.

14. Kumar, V; Abbas AK; Aster JC (2013). "12". Robbins Basic Pathology (9th ed.). Elsevier Saunders. p.

15. Temel JS, Greer JA, Muzikansky A, et al. (August 2010). "Early palliative care for patients with metastatic non-small-cell lung cancer". N. Engl. J. Med. 363 (8): 733–42.

16. Kelley AS, Meier DE (August 2010). "Palliative care--a shifting paradigm". N. Engl. J. Med. 363 (8): 781–2.

17. Prince-Paul M (April 2009). "When hospice is the best option: an opportunity to redefine goals". Oncology (Williston Park, N.Y.) 23 (4 Suppl Nurse Ed): 13–7.

18. World Health Organization: GLOBOCAN 2020 – Lung Cancer: Estimated cancer incidence, mortality and prevalence worldwide. [İnternet; Temmuz 2023 tarihinde alıntılanmıştır] Erişim Adresi: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/cancers/15-Lung-fact-sheet.pdf.

19. Cancer Stat Facts: Lung and Bronchus Cancer. National Cancer Institute. Available from: http://seer.cancer.gov/statfacts/html/lungb.html. Last accessed May 2018.

20. National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Clinical Practice Guidelines in Oncology: Non-Small Cell Lung Cancer. NCCN 2023 v3.Palmer R, et al. Biochem J. 2009 Jun 15; 420 (Pt3): 345-361

21. Ferlay, et al. Int J Cancer 2019: May 2023

22. TC Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, 2018 Türkiye Kanser İstatistikleri

23. SEER Cancer Stat Fact Sheets Lung and Bronchus Cancer: Mayıs, 2023

24. American Cancer Society, May 2023 (https://www.cancer.org/cancer/types/lung-cancer/detection-diagnosis-staging/signs-symptoms.html)